Mijn werknemer krijgt een kind, en nu?
Je werknemer kondigt aan: ‘Ik ben zwanger’. Wat zijn de rechten van je medewerker vanaf dit moment en wat zijn jouw plichten? Een overzicht van de periode van zwangerschap tot zes maanden na de bevalling.
Misschien denk je alleen aan het directe gevolg van de zwangerschap van je werknemer: help, zestien weken één kracht minder. Maar er zijn meer gevolgen. Als werkgever heb je verschillende plichten, tot zes maanden na de bevalling.
Plichten tijdens en na de zwangerschap
Als werkgever ben je verplicht om de gezondheid van je werknemer en haar kind tijdens de zwangerschap en borstvoeding zo goed mogelijk te beschermen, zodat ze haar werk kan blijven doen. Specifieker gezegd gelden de volgende plichten vanuit de Arbowet:
- Binnen twee weken nadat je werknemer heeft verteld dat ze zwanger is, moet je haar inlichten over de gevaren van het werk voor haar en haar ongeboren kind. Zowel tijdens de zwangerschap als tijdens de periode van het geven van borstvoeding. Denk aan blootstelling aan gevaarlijke stoffen, infectierisico’s en werkstress. Die voorlichting levert je ook iets op. Uit onderzoek (bron: De Zaak) blijkt namelijk dat werknemers die zijn voorgelicht over zwangerschap en werk, minder verzuimen tijdens de zwangerschap.
- Je bent wettelijk verplicht het werk voor je zwangere medewerker zó te organiseren dat het geen schadelijke gevolgen heeft voor de zwangerschap, het ongeboren kind en de werknemer zelf. Als je zwangere werknemer met gevaarlijke stoffen werkt of veel moet tillen en dragen, moet je haar werkzaamheden aanpassen. Heeft je werknemer ‘normale’ werkzaamheden, ook dán moet je mogelijk maatregelen nemen. Bijvoorbeeld werktijden aanpassen of extra rusttijden invoeren.
Rechten van je werknemer
Tot zes maanden na de bevalling heeft je werknemer volgens de Arbeidstijdenwet recht op:
- extra pauzes (maximaal een achtste deel van de werktijd)
- een geschikte, afsluitbare ruimte om te rusten of te kolven
- vrijstelling van overwerk en nachtdiensten
- zwangerschapsonderzoek in werktijd, tot haar bevalling
In de praktijk zal het niet vaak voorkomen, dat je medewerker naar je toe stapt voor de aanleg van een kolfkamer, zo weet ook ondernemer Daniëlle Kleyheeg, die met 75 medewerkers bijna constant te maken heeft met een zwangere werknemer. “Een van mijn klanten heeft weleens een kolfkamer aan moeten leggen voor een zwangere medewerker. Ikzelf gelukkig niet, ik heb het idee dat veel hoger opgeleide werknemers dit zelf oplossen door hun dagen slim in te delen.” Advocaat Roeland Hartman beaamt dat het niet vaak voorkomt. “Maar,” weet hij, “als je bevallen medewerker hierom vraagt, zul je een kamer in moeten richten. Ook al heb je maar een kleine kantoorruimte, ‘ik heb te weinig ruimte’ is geen argument om het verzoek tot een kolfkamer van een werknemer naast je neer te leggen.”
Verzuim voorkomen
Zowel fysiek als mentaal kan de periode voor en na een bevalling erg zwaar zijn. De helft van alle zwangere werknemers verzuimt tijdens de zwangerschap meer dan twee weken. Na het zwangerschapsverlof is dat 29 procent. Verminder dit risico met deze tips:
- Beperk de risico’s en zorg dat je zwangere medewerker letterlijk en figuurlijk de ruimte krijgt om uit te rusten.
- Besteed tijd en aandacht aan een bevallen werknemer. Krijgt ze haar werkzaamheden in de beschikbare tijd gepland, loopt ze tegen problemen aan? Als er ernstige problemen zijn, schakel dan de bedrijfsarts in.
Ontslagbescherming
Je mag een zwangere werknemer niet ontslaan vanaf het begin van haar zwangerschap tot zes weken na haar zwangerschapsverlof. Tenminste: als de reden van het ontslag haar zwangerschap is. Als ze niet functioneert, je failliet gaat of je een andere geldige reden voor het ontslag hebt, is dit wél mogelijk. Hartman: “Blijkt dat je net aangenomen werknemer al wist van haar zwangerschap tijdens de sollicitatie? Dan nog is dit geen reden om haar te mogen ontslaan. Een sollicitant is niet verplicht een zwangerschap te melden tijdens een gesprek; dan zouden vrouwen benadeeld zijn ten opzichte van mannen.”
(Bron: MKB Servicedesk)