SEPA: over naar één Europese betaalmarkt

Je huidige bankrekeningnummer kun je per 1 augustus 2014 niet meer gebruiken. Er komt een internationaal rekeningnummer voor in de plaats (IBAN). Dit hangt samen met de invoering van één Europese betaalmarkt (SEPA).

 

  • Nieuw rekeningnummer
  • IBAN
  • Invoering in fases
  • Overboeking
  • Incasso
  • Kosten
  • Veelgestelde vragen over IBAN
  • Consument profiteert nog beperkt
Afbeelding van een Euro-teken in combinatie met het symbool voor Europa (een cirkel met sterren).Je huidige bankrekeningnummer kun je per 1 augustus 2014 niet meer gebruiken. Er komt een internationaal rekeningnummer voor in de plaats (IBAN). Dit hangt samen met de invoering van één Europese betaalmarkt (SEPA). De oorspronkelijke datum was 1 februari, maar de Europese Commissie heeft uitstel van 6 maanden aangevraagd en gekregen.

Nieuw rekeningnummer

Er komt één Europese betaalmarkt, ook wel SEPA genoemd (Single European Payments Area). De grootste verandering is dat per 1 augustus 2014 het Nederlandse rekeningnummer definitief wordt vervangen voor een langer internationaal rekeningnummer (IBAN: International Bank Account Number).

De volgende landen nemen deel aan SEPA:

  • alle landen binnen de Europese Unie;
  • Noorwegen;
  • IJsland;
  • Liechtenstein;
  • Zwitserland;
  • Monaco.

Sommige bedrijven en instellingen zijn al overgegaan op het internationale rekeningnummer. Dit betekent dat ze nu al kunnen vragen om een IBAN en/of op hun facturen hun eigen IBAN vermelden.

IBAN

De IBAN bestaat in Nederland uit 18 tekens en is als volgt opgebouwd: NL99BANK0123456789

  • een landcode (NL voor Nederland);
  • een controlegetal (twee cijfers);
  • een code van de bank (in Nederland vier letters, zoals RABO en INGB);
  • één of meerdere nullen;
  • het huidige (‘oude’) bankrekeningnummer.

Bekijk wat jouw IBAN wordt.

Invoering in fases

SEPA wordt in fases ingevoerd. Er is in de afgelopen jaren al veel veranderd. Dit is nu al mogelijk binnen de Eurozone:

  • Kosteloos met een betaalkaart betalen en geld opnemen. Dit kan op steeds meer plekken binnen Europa, doordat steeds meer automaten de Nederlandse betaalkaart accepteren. Let op: dit geldt alleen voor Eurolanden en niet voor landen die wel binnen het SEPA-gebied vallen, maar waar niet met de euro betaald wordt. Er morgen wel kosten in rekening worden gebracht als dit ook geldt voor de eigen inwoners én als het van te voren staat aangegeven (bijvoorbeeld met een sticker op een geldautomaat). Wij hebben diverse meldingen dat dit in Duitsland regelmatig voorkomt.
  • Grensoverschrijdend geld (laten) incasseren. Dit kun je bijvoorbeeld gebruiken voor het betalen van de huur van het vakantiehuis in Frankrijk of voor internetaankopen.
  • Zonder extra kosten geld ontvangen vanuit een andere Europese rekening.
  • Grensoverschrijdend geld over boeken. Dat is vanaf april 2013 bij alle Nederlandse banken mogelijk met internetbankieren.

Overboeking

Tot 1 augustus 2014 bestaan de nationale en Europese betaalmarkt nog naast elkaar. Maar per augustus 2014 verdwijnt het ‘oude’ bankrekeningnummer, de Nederlandse overboeking en de Nederlandse incasso.

Een overboeking gaat straks als volgt:

  • We doen vanaf 1 augustus 2014 ook als we binnen Nederland geld overschrijven een Europese overboeking.
  • Het internationale rekeningnummer (IBAN) wordt nu nog vooral voor grensoverschrijdende betalingen gebruikt, maar straks ook voor alle binnenlandse betalingen.
  • Voor een Europese overboeking is er naast de IBAN een zogenoemde BIC-code nodig. De BIC-code (Bank Indentifier Code) is een code van de bank waar de rekening van de begunstigde loopt. Per 1 augustus 2014 is voor een Europese overboeking binnen Nederland alleen nog de IBAN nodig. Per 1 februari 2016 geldt dat voor alle Europese overboekingen.
  • De overboeking komt vanaf 1 januari 2013 uiterlijk een dag erna aan. Tot die tijd kon dit soms wel drie dagen duren.
  • Geld overboeken kan nog steeds zowel met internetbankieren als met een overschrijvingsformulier.
  • In de internetbankieromgeving veranderen banken de rekeningnummers in de adresboeken automatisch in IBAN’s.

Incasso

Het Nederlandse incasso maakt plaats voor het Europese incasso. De bestaande automatische incasso’s – voor bijvoorbeeld het betalen van de energierekening of voor de hypotheek – worden automatisch omgezet in machtigingen voor Europese incasso’s. Alleen bij nieuw afgegeven machtigingen wordt er om een IBAN gevraagd.

Wat is anders aan de Europese incasso?

  • Enkele dagen voordat er een nieuwe doorlopende of éénmalige incasso plaatsvindt, informeert de bank je hierover. Het is dan mogelijk om het incasso bij de bank zonder opgave van reden tegen te weigeren.
  • Nadat een incasso is uitgevoerd, kun je desgewenst zonder opgave van reden het geïncasseerde geld laten terugstorten (storneren) via de bank. Dat kan nu al bij een doorlopend incasso tot 56 dagen nadat het incasso plaatsvond. Straks geldt deze mogelijkheid ook voor éénmalige incasso’s. Let op: als er een betalingsverplichting is, blijft die uiteraard wel bestaan.
  • Alleen voor incasso’s van Kansspelen is (voorlopig) een uitzondering gemaakt: ook de Europese variant van deze incasso is niet terug te boeken.

Kosten

Met de invoering van één Europese betaalmarkt is afgesproken dat het betalingsverkeer binnen het SEPA-gebied voor consumenten evenveel kost als in eigen land. In Nederland is het voor consumenten gratis om geld over te boeken en te laten incasseren. Daarom is dit over de grens, binnen Europa, sinds enkele jaren ook gratis. Vooral consumenten die binnen Europa regelmatig grensoverschrijdend werken, aankopen en/of betalingen doen, profiteren hiervan. Voor banken, bedrijven en instellingen vergt de overgang veel technische en administratieve investeringen. Het is te verwachten dat de consument hier indirect aan gaat meebetalen.

Veelgestelde vragen over IBAN

  • Is de kans groter dat je een verkeerd rekeningnummer intypt en je geld bij de verkeerde persoon terecht komt?

Nee, de kans dat je geld overmaakt naar een verkeerd rekeningnummer is juist kleiner.

Een typefout bij het invoeren van een IBAN resulteert vrijwel altijd in een onjuist (niet bestaand) IBAN, zodat er dus ook geen geld naar een verkeerd persoon of bedrijf wordt overgemaakt. Het IBAN is opgebouwd als een zelf-controlerend rekeningnummer. De (zelf)controle gebeurt door middel van een wiskundige proef (de 97-proef). De naam-nummer controle werd bij oude Postbank rekeningnummers (de korte rekeningnummers) gebruikt omdat deze nummers niet zo’n geïntegreerde controle hadden. De overige oude rekeningnummers hadden wel een zelfde soort proef (de 11-proef), maar de controle die bij een IBAN wordt uitgevoerd is nog secuurder.

Lees wat je moet doen als je toch een overboeking hebt gedaan naar een verkeerd rekeningnummer.

  • Mijn IBAN staat nog niet op mijn pinpas, waarom krijg ik geen nieuwe?

De Consumentenbond heeft geëist dat banken de nieuwe bankpassen (waar je IBAN op staat) versneld gaan uitgeven, toen werd besloten dat er vanaf 1 augustus 2014 geen automatisch nummerconversie meer plaatsvindt. Als je niet wilt wachten kun je (vaak gratis) een nieuwe pas aanvragen.

Je IBAN vind je behalve op je (nieuwe) betaalpas ook in je internetbankieromgeving, door het rekeningnummer naar 4226 te smsen, via de overopIBAN app en IBAN BIC Check.

  • Is het veilig om mijn adresboek van internetbankieren te gebruiken om geld over te maken? Kunnen criminelen daar niet bij?

Banken raden vaak aan om zoveel mogelijk het adresboek te gebruiken bij overboekingen. De rekeningnummers in je adresboek zijn namelijk automatisch omgezet in IBAN. Wie zich aan de veiligheidsvoorschriften houdt en de tips voor veilig internetbankieren kent loopt géén extra risico door de invoering van IBAN. Wel zijn er in deze overgangsfase veel phishing mails over IBAN in omloop (bekijk hier 2 voorbeelden). Ga nooit om dergelijke mails in; een bank zal nooit om je inloggegevens vragen.

Consument profiteert nog beperkt

De Consumentenbond vindt de invoering van één Europese betaalmarkt (SEPA) op zich een goede zaak. Het zal volgens Ben Schellekens, campagneleider betalingsverkeer bij de Consumentenbond, voor de gemiddelde consument nog wel even duren voordat hij hiervan voordeel ondervindt. ‘Pas als het consumentenrecht op Europees niveau goed geregeld is, is het voor de consument echt aantrekkelijk om in andere Europese landen aankopen te doen.’
Mede door de invoering van SEPA verdwijnt de papieren acceptgiro op den duur. Deze zou in 2014 verdwijnen, maar dankzij inspanningen van onder andere de Consumentenbond blijft de papieren acceptgiro vijf jaar langer – tot 2019 – bestaan. Een ander punt dat met de invoering van SEPA speelt, is dat iedereen een internationaal rekeningnummer (IBAN) krijgt. Het kunnen meenemen van het rekeningnummer bij een overstap naar een andere bank (nummerportabiliteit) lijkt daarmee verder weg dan ooit, stelt Schellekens. ‘Maar we blijven nummerportabiliteit bij banken en politiek onder de aandacht brengen. Want dat dit niet kan, weerhoudt mensen ervan om van bank te wisselen.’

(Bron: consumentenbond)